• Uvod • Uzroci povišenih vrijednosti • Literatura
Uvod
AFP je tumorski marker za pomoć u dijagnosticiranju i praćenju bolesnika sa primarnim tumorom jetre i karcinomom testisa. Ako se radi o karcinomu testisa, AFP se određuje u kombinaciji sa beta-horionskim gonadotropinom.
AFP - onkofetalni protein (po strukturi glikoprotein) je glavni protein plazme u ranom životu ploda, sintetizira se u fetalnoj jetri, žumanjčanoj vrećici i u fetalnom probavnom traktu. Obavlja osmotsku regulaciju, imunosupresiju i transportnu ulogu. Normalno se stravara u fetusu i nakon rođenja koncentracija u krvi se naglo smanjuje.
Visokom koncentracijom AFP u plodovoj vodi i serumu majke uspješno se dijagnosticira 80-90% slučajeva nepotpunog zatvaranja ovojnica CNS-a i prednjeg trbušnog zida.
Istovremeno određivanje AFP i CEA (karcinoembrionalnog antigena) u serumu omogućuje razlikovanje hepatocelularnog karcinoma i metastatskog karcinoma jetre (72% bolesnika sa metastatskim karcinomom jetre ima patološke vrijednosti CEA).
U odraslih zdravih osoba (izuzev trudnica) koncentracija AFP je nemjerljiva.
Normalan nalaz: < 9,92 μg/L]
Uzroci povišenih vrijednosti:
1. Hepatocelularni karcinom: uobičajena vrijednost >1000 ng/ml
2. GeRminalne neoplazme: testisa, ovarija, medijastinuma, retroperitoneuma
(germinal neoplasms: testis, ovary, mediastinum, retroperitoneum)
3. Bolesti jetre: alkoholna ciroza, akutni hepatitis, hronični aktivni hepatitis (liver
disease: alcoholic cirrhosis, acute hepatitis, chronic active hepatitis)
4. Fetalna anecefalija (fetal anencephaly)
5. Spina bifida (spins bifida)
6. Karcinom bazalnih ćelija (basal cell carcinoma)
7. Karcinom grudi-dojki (breast carcinoma)
8. Karcinom pankreasa (pancreatic carcinoma)
9. Karcinom želuca (gastric carcinoma)
10. Retinoblastoma
11. Ezofagealna atrezija (esophageal atresia)
Literatura:
Barbara A. Bullock, Reet L. Henze, Focus on Pathophysiology
Ravel R.: Clinical Laboratory Medicine, Mosby
Samir P. Desai, MD: Clinical's guide to Laboratory Medicine
Drew Provan: Clinical and Laboratory Investigation (Oxford Handbook)
Topić Elizabeta, Primorac Dragan, Janković Stipan: Medicinskobiokemijska dijagnostika u praksi
