• Uvod • Uzroci povišenih vrijednosti • Uzroci sniženih vrijednosti • Literatura
Uvod Fosfati su glavni anion intracelularne tekućine, regulatori acidobazne ravnoteže i energije.Normalan nalaz: 2.5-5 mg/dl (0.8-1.6 mmol/L) [CF: 0.3229; SMI: 0.05 mmol/L]
Uzroci povišenih vrijednosti
- Prekomjerna oralno uzimanje ili intravenozna primjena fosfata (excessive oral intake or IV administration)
- Laksativi koji sadrže fosfate: tablete fosfata, fosfatne klizme-čepići (laxatives containing phosphate: phosphate tablets, phosphate enemas)
- Smanjena bubrežna-renalna ekskrecija fosfata: akutna ili hronična greška bubrega, hiperparatiroidizam ili pseudohipoparatiroidizam, akromegalija, tirotoksikoza, bifosfanat terapija, kalcinozni tumor, anemija srpastih ćelija (desreased renal phosphate excretion: acute or chronic renal failure, hypoparathyroidism or pseudohypoparathyroidism, acromegaly, thyrotoxicosis, biphosphanate therapy, tumor calcinosis, sicle cell anemia)
- Transcelularne promjene van ćelija: hemoterapija limfoma ili leukemija, acidoza, rabdomijeloza, maligna hiertermija (transcellular shift out of cells: chemotherapy of lymphoma or leukemia, acidosis, rhabdomyolysis, malignant hyperthermia)
- Artefakti: hemoliza in vitro (Artifact: in vitro hemolysis)
Uzroci sniženih vrijednosti
- Smanjeno oralno uzimanje ili intravenozna infuzija: produženo gladovanje zbog alkohola, hiperalimentacija ili intravenozna infuzija bez fosfora (decreased oral intake or IV infusion: prolonged starvation – alcoholics, hyperalimentation or IV infusion without phosphorus)
- Malapsorpcija (malabsorption)
- Fosfat zatvarajući antacidi (phosphate-binding antacids)
- Gubitak putem bubrega: renalna tubularna acidoza, Fankoni sindrom, vitamin D rezistentni rahitis, akutna tubularna nekroza – diuretična faza, hiperparatiroidizam – primarni i sekundarni, familijarna hipofosfatemija, hipokalemija, hipomagnezemija, akutna volumna ekspanzija, glikozurija, idiopatska hiperkalcurija, acetazolamid (Renal loss: RTA, Fanconi syndrome, vitamin D-resistant rickets, ATN – diuretic phase, hyperparathyroidism – primary or secondary, familial hypophosphatemia, hypokalemia, hypomagnesemia, acute volume expansion, glycosuria, idiopathic hypercalcuria, acetazolamide)
- Transcelularne promjene u ćelijama: odvikavanje od alkohola, dijabetična ketoacidoza – povratna faza, glukozo-inzulin ili kateholamin infuzija, anabolični steroidi, totalna parenteralna ishrana, predoziranje teofilinom, teška hipertermija, povratak iz hipotermije, sindrom gladne kosti (transcellular shift into cell: alcohol withdrawal, DKA – recovery phase, glucose-insulin or catecholamine infusion, anabolic steroids, TPN, theophylline overdose, severe hyperthermia, recovery from hypothermia, hungry bones syndrome)
